Op een mooie voorjaarsochtend stonden we met ecoloog André de Baerdemaeker van Bureau Stadsnatuur op, of liever gezegd in het talud langs de Holendrechtdreef in Amsterdam Zuid Oost. Ruim een uur hebben we er stil gestaan en kennis gemaakt met de Talud bewoners.

Zo ontmoetten we het Schaakbordlieveheersbeestje, de Zwartkop en de Braamsluiper, de Roodsprietwespbij, een Rat (1) en een Reiger, maar ook de Vlier, het Herderstasje, de Eik, de Esdoorn, de Iep, Pinksterbloem en Vergeet-mij-niet. Hier zie je soorten die van nature in dit gebied voorkomen en die de basis vormen van het lokale ecosysteem.

 

Jarenlang achterstallig onderhoud, beschouwd vanuit het perspectief van de mens, heeft er toe geleid dat juist de more than human (2) buurtbewoners zich hier goed hebben kunnen vestigen. Trekvogels keren hier jaarlijks terug na hun overwintering in zuidelijker streken. Wat voor ons een onbenutte stedelijke ruimte is, is voor deze vogels vaak al generaties lang, een thuis. Hier vinden ze voldoende beschutting om te nestelen, voedsel en rust. De mens komt hier (nog) niet. Maar dat zou zomaar kunnen veranderen als het centrumgebied op de schop gaat.

 

Waar kunnen de Braamsluiper, het Oranjetipje of de Platbuiklibel dan naartoe? Waar kan de Pinksterbloem ongestoord bloeien? Wordt het poeltje verderop gedempt? Waar kunnen de zaailingen van de esdoorn of de vlier tot wasdom komen? Hoe wordt er rekening gehouden met deze buurtbewoners en behoud van het ecosysteem? 

​

In de winter en lente van 2023 hebben we twee fieldtrips ondernomen naar Amsterdam Holendrecht om het ecosysteem in de buurt te verkennen. Van deze fieldtrips zijn zogenaamde 'zachte kaarten' (3) gemaakt die onze ontdekkingen, gesprekken, verhalen, vragen en suggesties weergeven.

​

Het doel van dit onderzoek is in eerste instantie om de more than human leefwereld te onthullen en onder de aandacht te brengen. Om bewustzijn te ontwikkelen over die verborgen en langzame wereld van opmerkelijke stadsbewoners, waar we zo makkelijk aan voorbij gaan. Een wereld die belangrijk is voor de biodiversiteit en leefbaarheid van de stad, maar waarvan we vaak weinig weten. Het stemt ook tot nadenken over de positie die we als mens innemen ten opzichte van de more than human leefwereld.

 

Welke rol kunnen wij spelen bij behoud van biodiversiteit als we gebieden gaan ontwikkelen? Moet er overal 20x per jaar gemaaid worden? Hoe doorbreken we het systeem van contracten en planning dat totaal losstaat van de ritmes van de natuur? Welke mate van verwildering accepteren we als mens ten gunste van de more than human buurtbewoners? Als Team W. hechten we waarde aan een meer gelijkwaardige, respectvolle en zorgzame relatie met deze natuurlijke wereld, waar ook wij tenslotte onderdeel van uitmaken.  

​

Holendrecht als casus kan een opstap bieden naar een meer holistische en inclusieve aanpak bij de transformatie en ontwikkeling van vergelijkbare bestaande èn nieuwe buurten. 

​

Tekst: Edith Winkler

Wandelteam: Edith Winkler, Floor van Ditzhuyzen, Nadia Pepels, André de Baerdemaeker en Boudewijn Boon.