“Think like a gardener, not an architect. Design beginnings, not endings” (1) Deze uitspraak van Brian Eno is vanaf het begin van onze samenwerking (2) een belangrijke leidraad en inspiratie geweest voor het ontwerpend onderzoek ROOTED URBANISM.

Aanleiding was de Open Call "Nieuw hart voor Holendrecht" uitgeschreven door Architectuurcentrum Amsterdam (ARCAM), woningcorporatie Eigen Haard en de Hogeschool van Amsterdam (3)(4).

 

Amsterdam Holendrecht is een buurt in ontwikkeling. Er ligt een verdichtingsopgave en een projectplan. Zoals het vaak gaat, worden nieuwbouw plannen van bovenaf de buurt ingevlogen. De bijbehorende renderings geven de indruk dat alles al af is. Het gevolg daarvan kan zijn dat men zich als buurtbewoner niet uitgenodigd of aangesproken voelt om mee te denken, of het gevoel krijgt dat er alleen nog maar over details kan worden gepraat. 

 

De uitspraak van Eno gaat over het ontwerpen van iets wat nog níet af is. Iets wat ruimte laat voor verbeelding en verwondering, iets waarover je het nog kunt hebben met elkaar. Juist in een bestaande buurt, met bestaande bewoners en buurtnetwerken, juist dat vraagt om een relationele aanpak. 

 

Hoe stellen wij ons dat voor? De basis van ons onderzoek is de vraag: "Wat is er al? Wie zijn er al?" Daarnaast willen we zo min mogelijk ontwerpen op basis van aannames. Om die reden maakt een sociaal ontwerper onderdeel uit van ons team (5). De dialogen die zij heeft gevoerd met buurtbewoners door 24 uur in de wijk aanwezig te zijn, hebben een schat aan verhalen opgeleverd, die richting hebben gegeven aan wat eerste ontwerpideeën. Zo ontdekten we dat een verlaten parkeerplaats 's avonds een ontmoetingsplek voor jongeren uit de buurt werd. We hebben daar een sfeerbeeld bij gemaakt. Een sfeerbeeld, geen ontwerp. Een beeld als eerste aanzet, als begin. Als basis voor dialoog, als conversation starter, om zo met elkaar te komen tot wat relevant is in deze buurt.

 

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

ROOTED URBANISM is op te vatten als een begin van een zoektocht naar een nieuw narratief, een nieuwe inclusieve aanpak voor het ontwikkelen van bestaande buurten vanuit een sociaal ecologisch perspectief. Samen met bewoners, corporaties, ontwikkelaars en de gemeente. Ontwerpen als iteratief proces, waarbij ruimte is voor actie, reactie en interactie en daarmee de basis vormt voor relatie, dialoog en verbinding.

​

Tekst: Edith Winkler

Visualisatie: Studio Hedwich Hooghiemstra